Tocaba ir limpar baixo o castiñeiro que apareceu na última leira mercada, na #LeiraAMontán. Na adega agardaba por nós a desbrozadora, a gasolina e os protectores. Había que darlle ás silveiras e xestas que desde había anos medraran baixo o castiñeiro. Pero unha vez desbrozado, algunha ferramenta faría falla para apañar a broza. Pego do rastrillo ou como se chame. Sinto a voz do Site:
— Onde vas?
— Haberá que apañar o que desbroce, non?
— Pero non leves iso ho. Ten os dentes moi xuntos e non che vai dar xeito. Colle o angazo.
Miro para o angazo, de madeira vella, nun recuncho, rosmo:
— Iso!? Pero non rachará?
A ollada do Site, entre condescendente e sorneira.
— Este angazo xa o usaba miña nai para apartar os ourizos e apañar as castañas.
A súa nai, a “señora das cereixas” (contiño que temos pendente), morreu no 1999 con oitenta e moitos anos.
— E ese dente que lle ves, noviño, aínda o fun apañar eu daquela ás Fontelas. Collín unha raíz de uz para facerllo.
O Site indo co angazo desdentado ás Fontelas, lugar remoto, entre as brétamas da mañá. Alí, un druída mantén o lugar ceibo de curiosos e turistas. Só permite o paso aos mestres e mestras da “orde dos angazos”. Baixo a súa supervisión permite que escollas unha uz, só unha, e arrincala co seu sacho dourado. El mesmo colle o seu machado e corta a raíz mirando ao ceo e entrégache un anaco. Mentres te mira, coa túa navalla daslle xeito á peza que lle falta ao angazo. Só entón, canto estea o dente novo no seu lugar e o angazo completo, o druída permitirá que saias das Fontelas.
Acordamos do noso entresoño e acertamos a dicir.
— Vaia, pois a ver se dura moito.
— Durará o que dure, ou?
— E iso que ten aí rabuñado?
— Son dúas letras. Repara ben; as iniciais da túa avoa. —As últimas palabras pronunciadas dándonos as costas, xurarïamos que as últimas palabras chegaron a nós con bágoas nos ollos.
Levei o angazo non moi convencido; tamén o “rastrillo” non fora ser. Aquilo prometía un estudo comparativo para ser publicado nunha revista desas de ciencia. Non fixo falta, non hai comparación. Abondou un movemento de brazos con cada unha das ferramentas. A funcionalidade, a distancia entre dentes, a lixeireza, o mires por onde o mires, o angazo sae gañador na comparativa. Apaña silvas e xestas sen se atoar. E, cando algunha se mete entre os dentes, un movemento seco fainas caer. Co rastrillo iso é imposible, atoa cada pouco e tes que liberalo coas mans.
Agora, debatímonos entre pendurar o angazo por riba da porta, a modo de homenaxe e recordo da familia. Ou seguir usándoo, que é para o que fixo, mantendo a tradición de traballo dos soutos como toda a vida.
